Triṁśikāvijñaptikārikāḥ

Triṁśikāvijñaptikārikāḥ

|namaḥ sarvabuddhabodhisattvebhyaḥ||

ātmadharmopacāro hi vividho yaḥ pravartate|

vijñānapariṇāme'sau pariṇāmaḥ sa ca tridhā||1||

vipāko mananākhyaśca vijñaptirviṣayasya ca|

tatrālayākhyaṁ vijñānaṁ vipākaḥ sarvabījakam||2||

asaṁviditakopādisthānavijñaptikaṁ ca tat|

sadā sparśamanaskāravitsaṁjñācetanānvitam||3||

upekṣā vedanā tatrānivṛtāvyākṛtaṁ ca tat|

tathā sparśādayastacca vartate srotasaughavat||4||

tasya vyāvṛttirarhattve tadāśritya pravartate|

tadālambaṁ manonāma vijñānaṁ mananātmakam||5||

kleśaiścaturbhiḥ sahitaṁ nivṛtāvyākṛtaiḥ sadā|

ātmadṛṣṭyātmamohātmamānātmasnehasaṁjñitaiḥ||6||

yatrajastanmayairanyaiḥ sparśādyaiścārhato na tat|

na nirodhasamāpattau mārge lokottare na ca||7||

dvitīyaḥ pariṇāmo'yaṁ tṛtīyaḥ ṣaḍvidhasya yā|

viṣayasyopalabdhiḥ sā kuśalākuśalādvayā||8||

sarvatragairviniyataiḥ kuśalaiścaitasairasau|

samprayuktā tathā kleśairupakleśaistrivedanā||9||

ādyāḥ sparśādayaśchandādhimokṣasmṛtayaḥ saha|

samādhidhībhyāṁ niyatāḥ śraddātha hrīrapatrapā||10||

alobhāditrayaṁ vīryaṁ praśrabdhiḥ sāpramādikā|

ahiṁsā kuśalāḥ kleśā rāgapratighamūḍhayaḥ||11||

mānadṛgvicikitsāśca krodhopanahane punaḥ|

mrakṣaḥ pradāśa īrṣyātha mātsaryaṁ saha māyayā||12||

śāṭhyaṁ mado'vihiṁsā hrīratrapā styānamuddhavaḥ|

āśraddhyamatha kausīdyaṁ pramādo muṣitā smṛtiḥ||13||

vikṣepo'samprajanyaṁ ca kaukṛtyaṁ middhameva ca|

vitarkaśca vicāraścetyupakleśā dvaye dvidhā||14||

pañcānāṁ mūlavijñāne yathāpratyayamudbhavaḥ|

vijñānānāṁ saha na vā taraṅgāṇāṁ yathā jale||15||

manovijñānasaṁbhūtiḥ sarvadāsaṁjñikādṛte|

samāpattidvayānmiddhānmūrcchanādapyacittakāt||16||

vijñānapariṇāmo'yaṁ vikalpo yad vikalpyate|

tena tannāsti tenedaṁ sarvaṁ vijñaptimātrakam||17||

sarvabījaṁ hi vijñānaṁ pariṇāmastathā tathā|

yātyanyo'nyavaśād yena vikalpaḥ sa sa jāyate||18||

karmaṇo vāsanā grāhadvayavāsanayā saha|

kṣīṇe pūrvavipāke'nyad vipākaṁ janayanti tat||19||

yena yena vikalpena yad yad vastu vikalpyate|

parikalpita evāsau svabhāvo na sa vidyate||20||

paratantrasvabhāvastu vikalpaḥ pratyayodbhavaḥ|

niṣpannastasya pūrveṇa sadā rahitatā tu yā||21||

ata eva sa naivānyo nānanyaḥ paratantrataḥ|

anityatādivad vācyo nādṛṣṭe'smin sa dṛśyate||22||

trividhasya svabhāvasya trividhāṁ niḥsvabhāvatām|

sandhāya sarvadharmāṇāṁ deśitā niḥsvabhāvatā||23||

prathamo lakṣaṇenaiva niḥsvabhāvo'paraḥ punaḥ|

na svayaṁbhāva etasyetyaparā niḥsvabhāvatā||24||

dharmāṇāṁ paramārthaśca sa yatastathatā'pi saḥ|

sarvakālaṁ tathābhāvāt saiva vijñaptimātratā||25||

yāvad vijñaptimātratve vijñānaṁ nāvatiṣṭhati|

grāhadvayasyānuśayastāvanna vinivartate||26||

vijñaptimātramevedamityapi hyupalambhataḥ|

sthāpayannagrataḥ kiñcit tanmātre nāvatiṣṭhate||27||

yadālambanaṁ jñānaṁ naivopalabhate tadā|

sthitaṁ vijñānamātratve grāhyābhāve tadagrahāt||28||

acitto'nupalambho'sau jñānaṁ lokottaraṁ ca tat|

āśrayasya parāvṛttirdvidhā dauṣṭhulyahānitaḥ||29||

sa evānāsravo dhāturacintyaḥ kuśalo dhruvaḥ|

sukho vimuktikāyo'sau dharmākhyo'yaṁ mahāmuneḥ||30||

||triṁśikāvijñaptikārikāḥ samāptāḥ||

|kṛtiriyamācāryavasubandhoḥ||